Những ngày gần đây, người dân trên địa bàn Tiên Phước tiến hành thu hoạch lòn bon. Năm nay do ảnh hưởng của thời tiết, lòn bon ra muộn và sản lượng không cao bằng mọi năm nhưng vẫn giúp nhiều nhà vườn có thêm nguồn thu nhập.

 Sản lượng giảm

Khu vườn của ông Nguyễn Đình Sưu (làng Lộc Yên, xã Tiên Cảnh) có hơn 10 cây lòn bon đang ra quả. Vào đầu vụ, ông hái bán khoảng gần 150kg, giá bình quân 25 nghìn đồng/kg, thương lái vào tận vườn để thu mua. Hiện tại, giá lòn bon giảm xuống còn khoảng 9 - 11 nghìn đồng/kg bán tại vườn, giá tại chợ dao động 12 - 14 nghìn đồng/kg. Ước cả vụ gia đình ông Sưu thu khoảng 1 tấn lòn bon.

Ông Sưu cho biết: “Vụ này do ảnh hưởng thời tiết, lúc lòn bon ra hoa chính vụ, nắng nóng kéo dài liên tục làm hoa khô rụng hết, cũng may sau đó có những trận mưa chiều nên lòn bon ra hoa kết trái cho thu hoạch. Năm nay, tuy số lượng lòn bon không nhiều như mọi năm nhưng cũng có thêm nguồn thu nhập cho gia đình. Ở quanh đây, hầu như nhà nào cũng trồng lòn bon, nhiều thì vài chục cây, ít cũng dăm ba cây nên đến vụ thu hoạch ai cũng có thêm đồng ra đồng vào”.

Các tiểu thương thu gom, đóng thùng chuẩn bị chuyển lòn bon đi nơi khác tiêu thụ.

Theo tìm hiểu, năm nay giá lòn bon tuy giảm dần so với đầu mùa (từ 30 nghìn đồng xuống còn khoảng 12 nghìn đồng/kg), nhưng giá vẫn còn cao hơn so với những năm trước. Dự đoán giá lòn bon sẽ tăng trở lại vào cuối vụ, khi số lượng lòn bon thu hoạch giảm dần. Ông Bùi Văn Hậu - một tiểu thương thu mua lòn bon ở chợ Tiên Phước vừa gom hàng, đóng thùng chuẩn bị chuyển đi nơi khác tiêu thụ, cho biết: “Tuy lòn bon năm nay ra muộn nhưng quả tương đối ngọt. Tôi thu mua vận chuyển ra bán ở ngoài Hội An. Khách hàng ngoài đó tương đối khó tính nên phải bảo quản kỹ càng để đảm bảo lòn bon được tươi ngon, bắt mắt”.

Ngoài việc thu mua tại chợ, ông Hậu cùng và một số tiểu thương khác còn vào tận nhà vườn để thu gom chuyển đi Tam Kỳ, Quảng Ngãi, Đà Nẵng. Ông Hậu cho biết thêm, việc thu mua tại vườn vừa thuận tiện cho cả đôi bên, chủ động được thời gian để gom hàng, đóng thùng chuyển đi đúng hẹn với chủ buôn, còn nhà vườn cũng đỡ vất vả, không phải tốn thời gian chuyển xuống chợ tiêu thụ. Giá thu mua tại vườn tuy thấp đôi chút nhưng chủ vườn vẫn thích bán bởi không bị ép giá, hao hụt như bán ở chợ.

                                   Tiểu thương thu mua tận nhà vườn

Theo ông Tống Phước Thuần - cán bộ Phòng NN&PTNT huyện Tiên Phước, với hơn 130ha lòn bon cho quả, nếu trúng mùa như mọi năm, toàn huyện có thể thu về khoảng gần 300 tấn, nhưng năm nay sản lượng giảm ước chừng bằng ½mọi năm. Để phát triển loại cây đặc sản này, huyện Tiên Phước ban hành Nghị quyết số 18 về phát triển kinh tế vườn – kinh tế trang trại. Theo đó, nếu hộ dân nào trồng được 1ha lòn bon huyện sẽ hỗ trợ 3 triệu đồng.

Tiêu thụ mạnh

Theo ghi nhận của chúng tôi tại chợ đầu mối huyện Tiên Phước, lòn bon là mặt hàng chủ yếu được giao dịch, mua bán vào lúc này. Khoảng 4 - 5 giờ sáng là thời điểm kẻ mua, người bán lòn bon nhộn nhịp nhất. Bà Nguyễn Thị Liễu (thôn 7, Tiên Mỹ) vừa chở lòn bon vào chợ, đang loay hoay tháo dỡ hàng xuống để bày bán. Bà nói: “Tranh thủ đi sớm chú ơi! Đi sớm lòn bon còn ít bán được giá, lát nữa số lượng nhiều giá hạ thấp. Tôi dậy từ lúc 3 giờ sáng, phân chia lòn bon ra thành từng loại cho vào sọt vận chuyển xuống chợ bán cho tiểu thương là vừa”.  

                                      Những chùm lòn bon chín mọng rất ngon

Hai sọt lòn bon của bà Liễu được chất rất đẹp, một sọt chất những chùm dài, sai quả, sọt còn lại hàng xô, chùm ngắn, trái thưa và một giỏ lòn bon đựng quả rời. Bà Liễu cho biết thêm, phân chia như vậy bởi lòn bon bán với nhiều giá khác nhau, hàng đẹp, sai quả giá bán nhỉnh hơn 2 - 4 nghìn đồng/kg so với hàng xô, chùm ngắn; còn quả rời có giá bán thấp hơn.

Ngoài bán tại vườn và chợ đầu mối, hiện có nhiều nhà vườn mang lòn bon ra bày bán dọc theo tuyến quốc lộ 40B (Tiên Thọ - Tiên Kỳ - Tiên Cảnh - Tiên Hiệp) hay các tuyến đường ĐH (Tiên Kỳ - Tiên Châu – Tiên Cẩm) với giá từ 20 - 25 nghìn đồng/kg. Bà Võ Thị Trúc Mai (Tiên Cảnh) đang bày bán lòn bon tại tuyến quốc lộ 40B, cho biết: “Bán lòn bon dọc theo tuyến đường này giá cao hơn so bán tại dưới chợ đầu mối. Hầu hết khách vãng lai chạy xe ngang qua dừng lại mua vài ký để ăn hoặc mang biếu cho người thân. Trung bình mỗi ngày tôi bán được đôi ba chục ký, giá bán dao động 20 - 25 nghìn đồng/kg, trong khi đó giá chợ khoảng 12 - 14 nghìn đồng/kg. Mấy hôm nay lòn bon của nhà bán hết, tôi tranh thủ chạy xuống chợ huyện mua về bán lại”.

Những năm gần đây, lòn bon vào vụ không chỉ đem lại nguồn thu chính cho các chủ vườn mà còn tạo thêm nguồn thu cho đội ngũ lao động hái thu hoạch thuê. Bà Phạm Thị Tiến (thôn Thanh Bôi, Tiên Châu) cho hay hầu hết gia đình trồng lòn bon với số lượng lớn, đến mùa thu hoạch đều thuê lao động đến thu hái giúp. Việc thu hái lòn bon khá vất vả và nguy hiểm nên công thù lao được các nhà vườn trả cao hơn so với công lao động bình thường.

Năm nay, các chủ vườn không trả tiền công lao động như mọi năm mà thay vào đó người ta tính theo số lượng lòn bon thu hái xuống. Một ký lòn bon hái xuống được chủ vườn trả 3 nghìn đồng, có ký thì có tiền. Trung bình mỗi ngày một người hái được khoảng gần 100kg lòn bon. Cũng nhờ việc thu hái lòn bon thuê mà nhiều lao động có thêm thu nhập.

                                                   Nguyễn Hưng - Báo Quảng Nam