Sản vật riêng biệt vùng Tiên Phước
Có món hàng là sản vật riêng biệt vùng miền tạo nên hương sắc của chợ quê. Lại có loại chợ chỉ bán thứ hàng duy nhất. Ở góc nhìn ấy, chợ thể hiện những sắc màu độc đáo của vùng đất, con người xứ Quảng…
Lòn bon
Hằng năm, vào cuối tháng 8 âm lịch, lòn bon - loại trái cây đặc sản của vùng quê Tiên Phước, tương truyền từng được vua Gia Long đặt tên là Nam trân, chín rộ. Và chợ lòn bon cũng hình thành và tấp nập người mua kẻ bán. Chỉ kéo dài chừng hơn một tháng nhưng chợ lòn bon ở thị trấn Tiên Kỳ trải cả thảm vàng tươi gọi mời khách vãng lai dừng chân ghé lại. Sau khi nếm thử, ai cũng mua mươi cân “trái quý phương nam” (giá chừng 20 - 25 nghìn đồng/kg) về làm quà cho bạn bè, người thân…
Chẳng rõ cây lòn bon có mặt tự bao giờ ở nơi gò đồi nhấp nhô có con sông Tiên hiền hòa thơ mộng với dòng chảy ngược từ đông sang tây. Tôi chỉ biết cây lòn bon hiện diện ở vùng quê Tiên Phước từ lâu lắm rồi. Nó là loại cây trái trồng để ăn chơi, bởi trước đây, ở quê tôi, trái cây ít người bán mua. Trái lòn bon có nhiều “ưu điểm vượt trội” so với các loại trái cây khác. Tính mát và lành. Hồi nhỏ, đến mùa lòn bon, đi học về, tôi leo tót lên cây lòn bon lúc lỉu những chùm quả vàng thu ở phía sau nhà, hái ăn thỏa thích, nhiều hôm bỏ cả cơm trưa. Không xót ruột. Không nặng bụng. Vì thế, ở quê tôi, hầu như nhà nào cũng trồng cây lòn bon. Nhiều, cả trăm cây. Ít, vài ba cây.
 |
Mấy năm gần đây, cây lòn bon đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho các gia đình, vì vậy ai cũng trồng loại cây này. Chính quyền địa phương nhận thấy cây lòn bon đã góp phần giúp người nông dân thoát nghèo hiệu quả nên khuyến khích và tạo điều kiện cho họ mở rộng diện tích lòn bon. Ông Hường Văn Minh - Chủ tịch UBND huyện Tiên Phước cho biết: “Cả huyện hiện có trên 240ha cây lòn bon, trong đó có 140ha đã cho thu hoạch. Các xã Tiên Châu, Tiên Mỹ, Tiên Cảnh, Tiên Kỳ… là những địa phương trồng lòn bon nhiều nhất”. Đặc biệt ở Tiên Châu có không ít gia đình trồng vài ba nghìn cây lòn bon trong vườn nhà, vườn đồi. Tất nhiên, khoản tiền do cây đem lại sau mỗi mùa thu hoạch cũng khá lớn.
Khi cơn gió heo may thay thế cho những ngọn gió Lào cũng là lúc lòn bon đến mùa quả ngọt. Các quầy trái cây dọc tuyến đường liên huyện Tiên Phước - Bắc Trà My tràn ngập sắc màu vàng tươi của loại “trái quý phương nam”. Vị chua ngọt với mùi thơm dịu nhẹ đặc trưng của trái lòn bon luôn có sức hấp dẫn mọi người. Và sự lành tính của loại trái cây này khiến tất cả yên tâm “ăn hoài mệt nghỉ”. Vì thế, chợ lòn bon Tiên Phước mở ra là dân buôn từ các nơi như Tam Kỳ, Đà Nẵng, Hội An, Quảng Ngãi… lại đưa xe tải về vùng quê Tiên Phước chở lòn bon đem đi tiêu thụ. Những chùm quả vàng thu đã đi vào thơ ca nhạc họa…
Hữu Lâm Quê - Báo Quảng Nam
