Lộc Yên gọi mời...
Di tích cấp quốc gia “Làng cổ Lộc Yên” nằm cách trung tâm huyện khoảng 5km về hướng Bắc, là điểm đến xanh trong hành trình khám phá vùng trung du Tiên Phước của du khách.
Làng Lộc Yên có tổng diện tích tự nhiên 375ha với 191 hộ, 845 nhân khẩu. Tọa lạc trong một thung lũng đẹp, được bao bọc bởi một phức hệ sông, suối, núi như sông Đá Giăng, suối An Sơn, núi Rừng Cấm, núi Hố Chò, làng Lộc Yên còn lưu giữ những hình ảnh giản dị, gần gũi, thân thiết rất đặc trưng của làng quê xứ Quảng.
Đó là những ngôi nhà rường bằng gỗ mít lợp ngói âm dương với kiến trúc hai gian ba chái được chạm trổ rất tinh xảo, là không gian xanh mướt của những vườn cây trái sum suê, được phân tầng bậc bằng các bờ đá thẳng tắp, những hàng cau cao vút, con ngõ dài được xếp bằng đá… Nằm cạnh làng cổ là dòng sông Đá Giăng với bãi đá Lò Thung gồm vô số đá kích thước lớn nhỏ, lô nhô chen chúc nhau tạo nên một khung cảnh hữu tình.
Đặc biệt ở Lộc Yên còn lưu giữ 8 ngôi nhà cổ có niên đại từ 80 năm đến 150 năm, trải qua nhiều thế hệ, với kết cấu là nhà mái lá và nhà rường, kiến trúc độc đáo, tinh xảo. Các ngôi nhà cổ Lộc Yên được đánh giá là quần thể có giá trị cao về mặt kỹ xảo và mỹ thuật. Những căn nhà đã trải qua một thời gian dài trụ vững với nắng mưa, trải qua bao biến thiên thời cuộc vẫn được chủ nhân giữ lại.
Dấu ấn đặc trưng của làng quê Tiên Phước nói chung, làng cổ Lộc Yên nói riêng là không gian văn hóa đá, xứ sở của ngõ đá. Từ lâu đời đá được dùng để phân tầng, bậc cho các bờ vườn nhà, vườn đồi, giữ đất, giữ nước, xây nhà, xây giếng, xây ngõ đá. Những ngôi nhà ở Lộc Yên đều gắn với ngõ đá.
Những bờ chè tàu xanh ngắt được cắt tỉa gọn ghẽ nằm trải dài trên bờ đá được chất ngay hàng, thẳng lối, rồi những con ngõ đá uốn lượn bên những khu vườn cây trái đã tạo nên nét đặc trưng của làng quê xứ Tiên thanh bình, yên ả.
Không gian xanh mướt của những vườn cây trái cũng là một điểm nhấn thú vị của di tích quốc gia “Làng cổ Lộc Yên”. Hiện làng Lộc Yên có 14 mô hình vườn mẫu, hơn 80% nhà dân có hàng rào, cổng ngõ được xây dựng cải tạo xanh sạch đẹp; hơn 50 vườn phát triển kinh tế, tiêu biểu. Các mô hình này đã tạo nguồn thu nhập đáng kể cho người dân địa phương.
Nằm cạnh làng cổ Lộc Yên là bãi đá Lò Thung được ví như “vương quốc đá” huyền bí với hàng trăm tảng đá lớn nhỏ có hình thù kỳ lạ, trải dài hơn 2km trên dòng sông Đá Giăng. Dân gian tương truyền rằng, xưa có một vị thần khổng lồ đã đến nơi này giúp dân mở đất, khai hoang.
Đến nay, dấu tích còn lại của vị thần này là những vết bàn chân khổng lồ in hình trên đá, là vô số hòn đá có dáng hình như cái chày, cái cối, cái chén, cái lò... Lò Thung hiện là điểm đến không thể thiếu khi du khách về với làng cổ Lộc Yên...
Phạm Hoàng - Báo Quảng Nam
