Tháng 2/1955, bọn phản động Quốc dân đảng tổ chức mit-ting lấy lý do ly khai chính quyền Ngô Đình Diệm, công khai thành lập chính phủ phản động tại 3 xã: Tiên Sơn, Tiên Cẩm, Tiên Hà và lập chiến khu chống Diệm lấy tên là “Nam Ngãi Bình Kỳ”. Từ đây, lấy chủ trương “trước diệt Cộng, sau mới chống Diệm, bài phong”, sau khi dụ dỗ bất thành, bọn phản động Quốc dân đảng đã ra mặt lùng sục, bắt cóc cán bộ, đảng viên và nhân dân yêu nước Sơn-Cẩm-Hà thủ tiêu, giấu xác.

Chúng dùng nhiều hình thức tra tấn man rợ như: uống máu, hiếp dâm, treo cổ, đập đầu, chôn sống... Sự khủng bố, tàn ác của quân thù càng lúc càng trắng trợn, chúng ngang nhiên cho lính ập vào nhà bắt trói cán bộ, đảng viên của ta đem về giam giữ, tra tấn, gây nên làn sóng phẫn uất tột độ trong nhân dân.

Trong gần 300 ngày đêm, từ tháng 2 đến tháng 12/1955 đã có gần 400 cán bộ, đảng viên ở vùng Sơn-Cẩm-Hà bị sát hại một cách dã man. Nhiều gia đình có từ 2-3 người bị bọn chúng sát hại như: gia đình ông Nguyễn Dệ, bà Cao Thị Mau ở xã Tiên Sơn, gia đình ông Lê Bá Kiều ở xã Tiên Cẩm…

Đặc biệt, trước khi ra đầu hàng chính quyền Ngô Đình Diệm, vào đêm ngày 2/12/1955, bọn Quốc dân đảng đã gây ra một vụ thảm sát man rợ. Vào những ngày cuối tháng 11 đầu tháng 12/1955, Quốc dân đảng tổ chức lùng sục bắt từng người của ta ở khắp 3 xã Sơn-Cẩm-Hà. Khác với những lần bắt bớ trước đó, lần này không cần khảo tra, xét hỏi, chỉ bắt và giết. Bọn chúng dùng dây mây trói từng người, nối người này với người kia thành một hàng dài và dẫn đến các hầm heo đã chuẩn bị sẵn. Người đi trước bị chúng đạp xuống hầm, tất cả những người còn lại bị kéo theo, từng lớp người chồng chất lên nhau rơi xuống. Không dừng lại ở đó, bọn chúng điên cuồng dùng đá nện xuống hầm và lấp đất lại trong tiếng hô vang, tiếng thét dội lửa căm hờn của những người còn sống: “Đả đảo Quốc dân đảng”; “Hồ Chí Minh muôn năm!”.

Bí thư Đảng ủy xã Sơn Cẩm Hà, thành phố Đà Nẵng Trầm Quế Hương cho hay, sự kiện bị thảm sát tại Sơn-Cẩm-Hà không thể nào khủng bố được tinh thần của cán bộ, đảng viên, nhân dân ở Sơn-Cẩm-Hà mà ngược lại đã thôi thúc ý chí đấu tranh, lòng căm thù, quyết tâm vùng lên đấu tranh cách mạng giành độc lập, tự do cho quê hương, đất nước. Từ đó, phong trào đấu của quần chúng tại Sơn-Cẩm-Hà ngày càng dâng cao đã làm cho lực lượng Quốc dân đảng tại đây nhanh chóng suy yếu và bị diệt vong.

“Tiếp tục công cuộc kháng chiến chống Mỹ, nhân dân vùng Sơn-Cẩm-Hà nén lại đau thương để biến thành hành động cách mạng, quyết tâm đấu tranh giành độc lập, tự do cho quê hương, đất nước. Nối tiếp truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất với các thế lực thù trong giặc ngoài, ở chiến khu Sơn-Cẩm-Hà đã làm nên những chiến công vang dội trên cả huyện, cả tỉnh, từng bước làm thất bại các kế hoạch chiến tranh của Mỹ-Ngụy, tiến lên giải phóng quê hương”, đồng chí Trầm Quế Hương chia sẻ.

Đổi thay vùng đất sau 70 năm

Sau ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, nhân dân ở trên vùng đất Sơn-Cẩm-Hà đã chịu những hậu quả nặng nề do chiến tranh để lại. Nhưng với truyền thống cách mạng hào hùng cùng đức tính cần cù, chịu khó, năng động sáng tạo, Đảng bộ và nhân dân Sơn-Cẩm-Hà đã đoàn kết xây dựng, bảo vệ quê hương, đất nước trong giai đoạn mới đã đạt được nhiều thành tựu trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Sơn Cẩm Hà, thành phố Đà Nẵng Phạm Việt Hậu cho biết, sau 70 năm vụ thảm sát, vùng Sơn-Cẩm-Hà ngày càng phát triển, đời sống nhân dân được nâng cao cả về vật chất lẫn tinh thần. Các chính sách đền ơn đáp nghĩa đối với người có công cách mạng được Đảng, Nhà nước từ Trung ương đến địa phương quan tâm thực hiện tích cực.

Đặc biệt, từ sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã Sơn Cẩm Hà được thành lập trên cơ sở sắp xếp, hợp nhất địa giới hành chính của các xã Tiên Sơn, Tiên Hà và Tiên Châu thuộc huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam (cũ) với diện tích tự nhiên 118,74km², quy mô dân số 17.608 người, gồm tổng số 20 thôn. Đây cũng là xã thuần nông với trên 90% dân số sống bằng nông nghiệp, có nhiều tiềm năng về đất đai và điều kiện khí hậu thuận lợi cho việc phát triển kinh tế.

Trong đó, tổng diện tích gieo trồng cây hằng năm ước đạt 1.777/1.171ha kế hoạch, đạt 101% kế hoạch. Phát triển kinh tế vườn tiếp tục được xác định là mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng, phát huy thế mạnh của địa phương; kinh tế lâm nghiệp phát triển khá mạnh, từ năm 2020 đến nay trồng rừng trong nhân dân được 720ha, thu nhập kinh tế rừng đạt hơn 50,4 tỷ đồng; từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã đầu tư 145 công trình với tổng kinh phí 70,17 tỷ đồng…

“Kế thừa, phát huy truyền thống hào hùng của quê hương và những kết quả đã đạt được, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân toàn xã nêu cao tinh thần đoàn kết, quyết tâm vượt qua khó khăn, thử thách, cùng với cả nước vững vàng bước vào kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đồng thời, xã Sơn Cẩm Hà quyết tâm thi đua thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I đề ra. Qua đó, tạo ra sự chuyển biến mới trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, đưa xã Sơn Cẩm Hà phát triển vượt bậc và bền vững”, đồng chí Phạm Việt Hậu nói.

Anh Quân - Đỗ Vạn, Báo Nhân Dân