Là một huyện trung du của tỉnh Quảng Nam, Tiên Phước có nhiều đặc sản nổi tiếng đặc trưng như: Bòn bon, Hồ tiêu, Thanh trà,… và đặc biệt là giống gà địa phương được nhiều người tiêu dùng biết đến. Nhằm duy trì nguồn gen gà quý và tiến tới xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gà vườn Tiên Phước, từ năm 2014 đến nay, huyện đã có nhiều cơ chế khuyến khích, hỗ trợ thông qua các đề tài nghiên cứu khoa học, mô hình trình diễn, chuyển giao kỹ thuật,… Đồng thời tạo điều kiện, động viên cho người dân phát triển chăn nuôi gà địa phương.

Gà Tiên Phước là giống gà địa phương được bà con nông dân trên địa bàn huyện nuôi từ rất lâu. Theo kết quả nghiên cứu của Trạm Khuyến nông – Khuyến lâm (KN-KL) huyện thì giống gà địa phương rất dễ phân biệt so với các giống gà khác: nhìn bề ngoài gà có bộ lông màu vàng bóng mượt; thân hình nhỏ nhắn, nhanh nhẹn; mồng, tách phát triển; trọng lượng lúc 5 tháng tuổi từ 1,5 đến 2 kg đối với gà mái và từ 2 đến 2,5 kg đối với gà trống; chân gà nhỏ có màu vàng; đặc biệt gà địa phương có thịt rất thơm, dai và ngon.

Để bảo tồn giống gà địa phương, Trạm KN-KL huyện tiến hành thực hiện Đề tài nghiên cứu khoa học về bảo tồn và phát triển giống gà quý hiếm trên địa bàn huyện. Qua 2 năm triển khai thực hiện đã thu được nhiều kết quả nhất định. Nghiên cứu được quy trình chọn lọc và nhân giống gà địa phương chuyển giao cho nông dân; xây dựng quy trình kỹ thuật nuôi; đặc biệt phát triển được 4 mô hình sản xuất giống gà địa phương và được người dân đồng tình ủng hộ. Hộ ông Võ Văn An thôn 8, xã Tiên Mỹ là 1 trong 4 mô hình đó, từ 1 hộ chăn nuôi gà nhỏ lẻ, ông An được hỗ trợ 32 gà giống địa phương, một phần thức ăn nuôi gà và được hướng dẫn kỹ thuật. Con giống được Trạm KN-KL huyện tuyển chọn kỹ lưỡng từ những hộ chăn nuôi gà truyền thống trên địa bàn huyện, đảm bảo các tiêu chí về con giống, có độ đồng đều cao và không bị cận huyết. Để tăng đàn gà giống địa phương, Trạm KN-KL huyện hướng dẫn hộ dân nhân giống thuần chủng không đồng huyết, cho ra thế hệ con, tiếp tục chọn lọc những con khỏe mạnh, không bị khuyết tật, mang đặc trưng của giống gà địa phương… để phát triển đàn giống. Qua 2 năm thực hiện, đến nay hộ gia đình ông An phát triển đàn gà lên được 300 con, trong đó có 50 gà giống và 150 gà thịt/lứa. Ông tự sản xuất gà giống và bán cho người dân địa phương với giá 18.000 đồng/con, trừ các khoảng chi phí, thu nhập được khoảng 3 triệu đồng/tháng. Bên cạnh đó, ông còn nuôi gà thịt theo hình thức thả vườn, cho ăn bột hỗn hợp có phối trộn với bắp, lúa, bánh dầu sẵn có tại địa phương, với thời gian nuôi từ 5 đến 5,5 tháng nên có chất lượng thịt rất thơm ngon. Hiện nay với giá gà thịt bình quân 95.000 đồng/kg, sau khi trừ các khoảng chi phí gia đình ông An thu nhập được khoảng 3 triệu đồng/tháng. Như vậy tổng thu nhập của ông An từ chăn nuôi gà là khoảng 6 triệu đồng/tháng. Với thu nhập trên, gia đình ông An có cuộc sống tương đối ổn định. Không dừng lại ở đó, ông dự định nhân rộng và phát triển đàn gà địa phương để tăng thu nhập, đồng thời tiếp tục bảo tồn con giống gà quý cho địa phương.

Trên địa bàn huyện hiện nay có nhiều trang trại, hộ chăn nuôi gà đã có đóng góp lớn trong việc bảo tồn và phát triển giống gà địa phương. Mô hình nuôi gà của anh Nguyễn Đắc Lực, ở thôn 1 xã Tiên Lộc là một trong những điển hình. Anh là một nông dân có nghị lực và tâm huyết với nghề chăn nuôi gà địa phương, bắt tay vào nuôi gà đã 10 năm nay, nguồn gà giống ban đầu được mua trong dân, sau đó anh tự chọn lọc và sản xuất con giống. Từ vài chục con giống được mua về đến nay anh đã chọn lọc và nhân lên được khoảng 1.500 con, trong đó có 300 gà giống và 1.200 gà thịt được nuôi trên diện tích gần 1 ha. Khi trao đổi về kinh nghiệm nuôi gà, anh chia sẻ “Tôi nuôi gà từ rất lâu, gà địa phương là giống gà dễ nuôi, vừa nhốt vừa thả vườn và được rào lưới xung quanh. Gà con từ lúc nở ra đến 2 tháng tuổi cho ăn bột hỗn hợp, từ 3 đến 5 tháng tuổi cho ăn bột trộn thêm 1 phần bắp; đối với gà mái đẻ thì ăn ít hơn nhưng chất lượng cao hơn gà thịt để gà không bị nâng và đẻ đều; tỷ trộn giữa bột và bắp từ thấp đến cao, tối đa lượng bắp trong khẩu phần là 70 %; tỷ lệ trống mái trong đàn là 1 trống/8 mái; ngoài ra cho gà uống nước sạch và thuốc bổ vào những lúc thời tiết nắng nóng hoặc thay đổi. Tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh cho gà theo quy trình kỹ thuật của Trạm Thú y huyện hướng dẫn thì gà mới khỏe mạnh và phát triển tốt”.

Với khẩu phần thức ăn và phương thức nuôi dưỡng theo quy trình nghiêm ngặt như vậy, nên chất lượng thịt gà rất thơm ngon. Hiện tại, anh bán gà giống và gà thịt cho khách hàng ở nhiều nơi, với giá gà giống 18.000 đến 25.000 đồng/con tùy theo ngày tuổi; gà thịt bình quân 95.000 đồng/kg. Tổng thu nhập từ chăn nuôi gà khoảng 45 triệu đến 55 triệu đồng/tháng, trong đó 25 triệu thu nhập từ gà thịt và 20 đến 30 triệu là thu nhập từ gà giống. Hiện nay, gia đình anh Lực duy trì nuôi gà Tiên Phước không chỉ với mục đích mang lại thu nhập cho gia đình mà anh còn giúp đỡ, hướng dẫn kỹ thuật, vận động đông đảo bà con nông dân cùng nuôi nhằm nhân rộng, bảo tồn giống gà quý hiếm của địa phương.

Đồng hành với ông An, anh Lực còn có nhiều trang trại, hộ chăn nuôi phát triển đàn gà địa phương mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực như: ông Phan Trọng Vinh - thôn 6, xã Tiên An nuôi 300 gà mái, 2.000 gà thịt; anh Phan Phúc Hậu - thôn 2, xã Tiên Cảnh nuôi 250 gà mái, 2.000 gà thịt; chị Phạm Thị Cường - thôn 2, xã Tiên Mỹ nuôi 110 gà mái; chị Nguyễn Thị Thanh Vân - thôn 1 xã, Tiên Lộc nuôi 100 gà mái; bà Nguyễn Thị Tuyết Sương - thôn Bình An, Thị Trấn Tiên Kỳ nuôi 100 gà mái;...

Ông Lê Trí Hiệu - Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết, định hướng phát triển chăn nuôi gà của huyện là: xây dựng thương hiệu gà Tiên Phước thành đặc sản nổi tiếng, phục vụ cho du khách khi tới tham quan các danh lam, thắng cảnh trên địa bàn và khách hàng có nhu cầu, nhằm tạo công ăn việc làm và có thu nhập bền vững cho người dân địa phương, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, du lịch sinh thái trên địa bàn huyện. Vì vậy, để bảo tồn nguồn gen và phát triển chăn nuôi gà địa phương, trong thời gian tới Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Trạm KN-KL huyện tiếp tục tham mưu UBND huyện cơ chế hỗ trợ, xây dựng các mô hình liên kết, tạo điều kiện thuận lợi cho người chăn nuôi xây dựng thương hiệu gà Tiên Phước. Các ban, ngành, đoàn thể từ huyện đến cơ sở tuyên truyền, vận động người dân tiếp tục đầu tư mở rộng vùng sản xuất cũng như quy mô đàn để từng bước khẳng định chất lượng, đưa sản phẩm gà Tiên Phước đến với mọi khách hàng gần xa.

               Theo Trạm Khuyến Nông - Khuyến Lâm Tiên Phước