Khởi nghiệp đã khó mà phận hai lúa lại càng khó nữa vì không tiền, không bạc, không quan hệ, hoàn toàn hai bàn tay trắng. Nhiều bạn trẻ hỏi mà tôi cũng không biết trả lời sao vì khó quá. Trải qua nhiều năm dấn thân vào thương trường, chiến đấu với số phận tôi thấy cái khó nhất trong nghiệp của một người là làm kinh doanh, và cái thú vị nhất trong cuộc đời cũng là làm kinh doanh, mà đặc biệt làm chủ. Ranh giới giữa sống và chết trong kinh doanh nó mong manh như sợi chỉ đỏ.

        Nói khó vậy chứ thật ra phận hai lúa cũng có nhiều lợi thế để khởi nghiệp. Mà lợi thế nhất là “điếc không sợ súng” nên không sợ thất bại và lúc nào cũng sẵn sàng ở tư thế “rủi có gì” thì “quay về với cái máng lợn” ngày xưa cũng không sao. Ngày nay, khởi nghiệp “startup” là một khẩu vị ưa thích của giới trẻ, nếu một người sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo khó thì hiện nay cơ hội vẫn có rất nhiều và việc khởi nghiệp làm giàu chia đều cho mọi tầng lớp vì thế giới hôm nay là thế giới phẳng.

        Thường thì khởi nghiệp có hai loại, khởi nghiệp truyền thống là mở công ty vận hành và điều hành. Khởi nghiệp hiện đại là làm startup công nghệ tự thân độc lập tác chiến. Dù khởi nghiệp truyền thống hay hiện đại, thì chắc chắn một điều rằng bạn nào rồi cũng sẽ mắc sai lầm dẫn đến thất bại ban đầu. Quan trọng là biết “ngã đâu đứng dậy tại chỗ đó”, thành công là một chuỗi dài của những cái sai và sửa sai. Kinh nghiệm chính là trải nghiệm.

      Có rất nhiều bạn trẻ xuất thân từ quê như tôi muốn thay đổi số phận nhanh chóng nên khởi nghiệp ngay khi mình có thể. Mở công ty để phát triển nhưng phần đông “đứt gánh giữa đường” vì chưa đến năm thứ 2 công ty phải đóng cửa vì “chưa đi chợ đã hết tiền”. Cái sai lầm đầu tiên của hầu hết các bạn trẻ khi mở công ty để làm chủ là quá chú trọng vào tầm nhìn “vision” và sứ mệnh “mission” của mình và hình thức công ty mà quên mất dòng tiền “cash flow” để duy trì nó trước. Thay vì tìm khách hàng, nguồn thu “revenue” để mình “tồn tại” trước thì lại dồn vốn vào việc trang trí văn phòng, ghế ngồi “đúng tầm”, namecard chuẩn, chiến lược marketing hoành tráng…để mọi người hoặc khách hàng “thừa nhận” mình “chuyên nghiệp” “pro”…, cho rằng quan niệm “cái nết đánh chết cái đẹp” đã lỗi thời mà thay vào đó là hôm nay “cái đẹp dẹp cái nết” cho nên vì để nhìn “cho đã” nên hầu hết đều không có vốn “budget” để triển khai những bước tiếp theo và “chết ngay trên đống tài sản của mình” trong những tháng đầu tiên dù mình có ý tưởng và năng lực. Đó là lỗi quản trị dòng tiền “cash flow management” khi mở công ty mà mọi người thường mắc phải. Cho nên tư duy “Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt. Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm” nên xem lại vì xác suất “huy hoàng” không cao. Phải hiểu "tồn tại" là "đỉnh cao" của thành công.

      Những bạn khởi nghiệp “startup” hiện đại thì thường hay lấy nguyên bản một số hình mẫu của ai đó hoặc một mô hình nào đó đã nổi tiếng để làm theo. Điều đó thường dẫn đến sai lầm vì mỗi người là một bản thể và người thành công thì họ chỉ nói cho bạn biết lúc họ thành công mà họ “quên” không kể cho bạn về những ngày tháng gian nan, cái giá phải trả mà họ trải qua. Cho nên bạn dễ ngộ nhận và nghĩ “dễ”, họ làm được mình được. Họ bỏ học đại học mà thành tỷ phú, mình cũng sẽ như vậy. Họ có những startup kỳ lân “unicorn” trị giá hàng tỷ đôla thì mình chỉ cần bắt chước họ, sửa một tý thì ít ra mình cũng sẽ là ngựa vằn “zebra” là cũng giàu rồi, cái này gọi là Clone và CopyCat. Cho nên nhiều bạn trẻ nghĩ có Uber thì Grab làm theo vẫn thành công có sao đâu. Chỉ ra một website và một app là tiền vào. Thật ra không phải vậy, copycat chỉ là bề nổi mà thôi, bên trong là cả một chuổi vận hành khổng lồ, một nhà sáng lập “siêu đầu từ”, một nguồn vốn “funding” rất lớn để theo đuổi và chi phí marketing ngốn vô tận để phát triển và tồn tại. Cho nên rất nhiều Newbie sau khi chạy theo người khổng lồ công nghệ “Tech giant” thì tạo ra vô số Jombie, vỡ mộng, úa tàn…

       Nhưng thế giới công nghệ hôm nay cũng lại là cơ hội rất lớn cho các bạn trẻ ở quê, theo tôi các bạn có “phận hai lúa” nên khởi sự cơ nghiệp bằng khởi nghiệp hiện đại. Thế giới phẳng ngày hôm nay không còn khoảng cách giới hạn thời gian và không gian nữa. Chỉ cần một máy tính xách tay có nối mạng internet tốc độ cao bạn sẽ xoay chuyển được cục diện cuộc đời mình. Miền quê hay thành phố, giờ như nhau. Bạn sẽ không đơn độc vì bây giờ trên thế giới thế hệ Millennials tức là lớp trẻ sinh từ năm 1980 đến năm 2000 đều có xu hướng làm việc từ xa “remote work”, du mục, độc lập, không muốn văn phòng nữa vì họ được tiếp cận với các ứng dụng công nghệ hiện đại, họ chỉ cần “network” và cộng đồng “community”, cho nên dân du mục kỹ thuật số “digital nomad” đang thích miền quê, phát triển, rất nhiều “room to play”.

     Mình hai lúa thì mình phải khởi nghiệp thông minh “smart”, tức là bỏ tư duy làm việc truyền thống cũ kỹ, làm “toát mồ hôi hột” hay “bở hơi tai” mà nên tập trung vào sự biến đổi của công nghệ để tìm cách đón đầu mà khởi nghiệp. Thế giới càng thay đổi càng có cơ hội, người thành công thường họ tập trung vào cơ hội, đối mặt và đập tan thách thức. Giờ người ta làm việc kiểu “working smarter than harder”.

     Nếu bạn không phải là dân IT, lập trình viên hoặc nhà phát triển phần mềm thì bạn chỉ cần có tư duy công nghệ, hiểu về công nghệ phía trước để đầu tư là được. Khởi nghiệp công nghệ chủ yếu mình cần ý tưởng, chất xám trước để triển khai chứ không cần hạ tầng kỹ thuật công nghệ vì hạ tầng công nghệ cái này VN mình còn yếu.

     Muốn thay đổi tư duy truyền thống thì mình phải hiểu và đón đầu xu hướng công nghệ thế giới để tìm cái “ngách” mà sáng tạo, phát triển. Để thành công thì ý tưởng của bạn phải độc đáo “unique”, sản phẩm phải tiên phong đi đầu, thị trường ngách “niche market”…đôi khi thành công chỉ vì 100 người yêu quý chứ không phải vì 1000 người biết, bấm like. Vì sao mình đi thị trường “ngách” vì mình không có vốn nên mình định vị phân khúc vậy cho đỡ chi phí vận hành và marketing, làm chàng David tý hon để ‘tồn tại”, đỡ áp lực hơn làm người khổng lồ Goliath.

      Các startup “unicorn” trên thế giới thành công hôm nay đều theo xu hướng nền kinh tế chia sẻ “sharing economy” như Uber, Airbnb, Wework.. nhưng trend này sẽ bị lu mờ khi có người biến “sharing economy” thành “revenue sharing for users economy”. Tức là cuối cùng khách hàng “thượng đế” là người được chia sẻ lợi nhuận cuối cùng chứ không phải các ông lớn tự chia nhau “thịt” “thượng đế” từ lợi nhuận quảng cáo người tiêu dùng đem lại. Công ty truyền thống bán hàng dùng marketing B2B “Business to Business” hay B2C “Business to Customer” nhưng công ty khởi nghiệp hiện đại thì người ta rồi sẽ tiến tới marketing B2D, tức là Business to Developers. Như vậy những nhà phát triển tạo nên nền tảng “platform” được hưởng thành quả của mình cùng end users. Các ứng dụng app sẽ dần thay thế bằng dapp “decentralized application”, tức là dần dần thế giới công nghệ sẽ đi theo hướng phi tập trung “decentralization” thay vì tập trung “centralization” như hiện nay, tất cả sẽ sử dụng mã nguồn mở “open source” để mọi người cùng xem, cùng phát triển để tạo nên hệ sinh thái “ecosystem” bình đẳng. Công nghệ Blockchain sẽ kết hợp cùng trí tuệ nhân tạo AI thúc đẩy mở rộng IoT để hướng tới sự minh bạch tất cả.

      Xã hội văn minh là xã hội phải phát triển công bằng, minh bạch, thế giới công nghệ hiện đại chắc chắn sẽ hướng đến chuyện đó. Cho nên tư duy chụp giựt để làm giàu, dìm hàng đối thủ, gian lận sẽ sớm không bao giờ còn tồn tại trong thế giới kinh doanh hiện đại này nữa. Những chuyện làm giàu bằng cách “phân lô bán nền” “chặt cây phá rừng” sẽ được thay thế do một lớp thế hệ doanh nhân trẻ mới đem lại nhiều phúc lợi hơn cho cộng đồng, xã hội.

     Những bạn mà phận hai lúa nghèo, chỉ cần thông minh, không tự ti, không sợ hãi, kiên nhẫn, khát khao, hồn nhiên, ước vọng lớn, có một tình yêu thiên nhiên say đắm cộng với một chút niềm tin tâm linh trong con người mình, chắc chắn các bạn sẽ khởi nghiệp thành công.

       Hãy cứ dại khờ, hãy cứ khát khao “stay hungry stay foolish” !

                                                  Theo Một Người Con Tiên Phước

Làm du lịch sinh thái ở quê tôi

Cách xuất khẩu làm giàu trên quê hương