www.donghuongtienphuoc.com - Đồng hương Tiên Phước - Quê hương là của chúng tôi nhưng cảm nhận là của bạn

Cá niên sông Tranh

 

Trên sông Tranh (Quảng Nam), cá niên thường ở những đoạn sông hẹp, ghềnh đá hoặc các con suối nước chảy xiết. Loài cá này chỉ ăn rêu và con hà (hà đá) bám trên gờ đá được người Cor bản địa gọi là Jia-liếc

Bề ngoài, cá niên cũng giống cá diếc nhưng mình dài và tròn hơn, con lớn dài khoảng 30cm, bề ngang gần 10cm. Thêm nữa, cá niên cũng nhiều xương hom như cá diếc.

Hai món dễ làm và khoái khẩu là hấp và nướng. Nước đổ xấp mình cá, khi sôi để riu lửa khoảng 10 phút, cho thêm hành cọng vào, nêm nếm gia vị. Vớt cá bỏ dĩa, rắc tiêu, ăn kèm với rau răm, húng, quế. Gia vị là muối hột giã nhỏ cùng ớt trái. Ăn cá niên phải nhẩn nha mới thưởng thức được vị ngọt, thơm của cá, hoà cùng vị thơm của quế, vị cay nồng của ớt và cũng bởi vì không thể ăn nhanh do lắm xương hom.

 

Cá niên sống dọc các khe suối vùng cao từ Thừa Thiên – Huế đến Bình Định. Ở Quảng Nam, cá niên có mặt ở các sông suối trên địa bàn các huyện Bắc Trà My, Nam Trà My, Tiên Phước, Nam Giang, Tây Giang..., nhưng nhiều và ngon nhất là cá niên sống trên sông Tranh, chạy dọc theo tỉnh lộ ĐT616 qua các huyện Nam Trà My và Bắc Trà My.

Món cá nướng cũng không đòi hỏi công đoạn chế biến nhiều. Ngoài việc chọn cá cỡ vừa, chiều ngang thân bằng hai ngón tay, xếp vỉ, cũng cần có bếp than hồng đượm là được. Thấy da cá vàng sém thì món nướng đã đạt yêu cầu. Cách ăn cá niên nướng là dùng tay gỡ thịt hay cầm nguyên con chấm muối ớt pha thêm tiêu rừng.

Hầu hết các quán cơm trên đường ĐT616 qua huyện Bắc Trà My đều có món đặc sản cá niên sông Tranh. Ngoài các món hấp, nướng, gỏi, nấu cháo, kho nghệ, kho mặn... chủ quán còn “tiếp thị” món... ruột cá! Ruột cá niên sau khi mổ ra, rửa sạch cho vào chén, có thể đổ thêm lòng đỏ trứng gà vào khuấy đều rồi đem chưng cách thuỷ. Khi ăn, rắc thêm ít tiêu núi. Do cá niên chỉ ăn rêu trên đá và sống trong môi trường trong sạch, không bị ô nhiễm nên nhiều người tin rằng ăn bộ ruột cá niên sẽ rất bổ dưỡng, giúp sáng mắt và có lợi cho đường tiêu hoá. Người mới quen, thoạt đầu thấy đăng đắng nhưng hậu lại ngòn ngọt.

Là đặc sản sông Tranh nên cá niên dần hiếm, thường theo thương lái xuôi về phố thị bán cho các hàng quán, nhưng cá lúc ấy không còn tươi.

                                                                  Theo Báo SGTT